Đăng ký kinh doanh nhà hàng là bước pháp lý cốt lõi và bắt buộc để chính thức hoạt động trong lĩnh vực ẩm thực. Để thực hiện, chủ đầu tư cần lựa chọn mô hình kinh doanh phù hợp (hộ kinh doanh hoặc doanh nghiệp), chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo quy định và nộp tại cơ quan chức năng, sau đó tiến hành xin các loại giấy phép con như vệ sinh an toàn thực phẩm và phòng cháy chữa cháy. Việc tuân thủ đúng quy trình giúp nhà hàng hoạt động hợp pháp, tránh rủi ro pháp lý và tạo dựng uy tín với khách hàng.


Mục lục bài viết

  1. Đăng ký kinh doanh nhà hàng là gì và tại sao cần thiết?
  2. Những mô hình nào phù hợp khi đăng ký kinh doanh nhà hàng?
  3. Hồ sơ đăng ký kinh doanh nhà hàng cần những giấy tờ gì?
  4. Quy trình đăng ký kinh doanh nhà hàng diễn ra như thế nào?
  5. Cần xin thêm những loại giấy phép con nào sau khi đăng ký kinh doanh nhà hàng?
  6. Chi phí đăng ký kinh doanh nhà hàng là bao nhiêu?
  7. Thời gian đăng ký kinh doanh nhà hàng mất bao lâu?
  8. Những lưu ý quan trọng khi đăng ký kinh doanh nhà hàng là gì?
  9. FAQ – Các câu hỏi thường gặp khi đăng ký kinh doanh nhà hàng
  10. Hướng dẫn đăng ký kinh doanh nhà hàng chi tiết từng bước

Đăng ký kinh doanh nhà hàng là gì và tại sao cần thiết?

Đăng ký kinh doanh nhà hàng là quá trình thực hiện các thủ tục pháp lý để hợp thức hóa hoạt động kinh doanh của một cơ sở cung cấp dịch vụ ăn uống. Điều này bao gồm việc xin cấp giấy phép hoạt động từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền, đảm bảo rằng nhà hàng tuân thủ các quy định về pháp luật, thuế, vệ sinh an toàn thực phẩm, phòng cháy chữa cháy và các tiêu chuẩn khác liên quan.

Vậy tại sao việc đăng ký kinh doanh nhà hàng lại cần thiết?

  • Hoạt động hợp pháp: Đây là nền tảng để nhà hàng của bạn được pháp luật công nhận, tránh các rủi ro bị xử phạt hành chính hoặc thậm chí hình sự nếu kinh doanh chui.
  • Xây dựng uy tín và lòng tin: Một nhà hàng có giấy phép kinh doanh nhà hàng rõ ràng sẽ tạo dựng được niềm tin với khách hàng, đối tác và nhà cung cấp. Điều này đặc biệt quan trọng trong ngành thực phẩm.
  • Tiếp cận nguồn vốn và cơ hội phát triển: Việc có tư cách pháp nhân giúp bạn dễ dàng tiếp cận các khoản vay ngân hàng, thu hút đầu tư hoặc tham gia vào các chuỗi cung ứng lớn. Cơ hội mở rộng quy mô, phát triển thương hiệu sẽ rộng mở hơn khi đã hoàn thành việc đăng ký kinh doanh nhà hàng.
  • Bảo vệ quyền lợi: Khi có tranh chấp hoặc vấn đề pháp lý, việc đăng ký kinh doanh nhà hàng sẽ là căn cứ để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bạn.
  • Đóng góp vào ngân sách nhà nước: Việc đăng ký kinh doanh nhà hàng đồng nghĩa với việc bạn thực hiện nghĩa vụ thuế, góp phần vào sự phát triển chung của kinh tế đất nước. Thủ tục đăng ký kinh doanh nhà hàng chuẩn mực là cơ sở để thực hiện các nghĩa vụ này.

Những mô hình nào phù hợp khi đăng ký kinh doanh nhà hàng?

Khi quyết định đăng ký kinh doanh nhà hàng, bạn có hai lựa chọn chính về mô hình pháp lý, mỗi loại có ưu và nhược điểm riêng phù hợp với quy mô và định hướng kinh doanh của bạn. Việc lựa chọn đúng mô hình là bước đầu tiên quan trọng trong quá trình đăng ký kinh doanh nhà hàng.

Hộ kinh doanh cá thể có phù hợp để đăng ký kinh doanh nhà hàng không?

Hộ kinh doanh cá thể là lựa chọn phổ biến cho các nhà hàng quy mô nhỏ, quán ăn gia đình, hoặc những người mới khởi nghiệp với số vốn hạn chế.

  • Ưu điểm:
    • Thủ tục đăng ký kinh doanh nhà hàng đơn giản, nhanh chóng.
    • Chi phí thành lập thấp.
    • Quản lý dễ dàng, không yêu cầu cơ cấu tổ chức phức tạp.
    • Chủ hộ kinh doanh chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản của mình.
  • Nhược điểm:
    • Không có tư cách pháp nhân, khó khăn trong việc mở rộng quy mô, tiếp cận vốn lớn.
    • Chịu trách nhiệm vô hạn, rủi ro tài chính cao hơn nếu hoạt động kinh doanh không thuận lợi.
    • Khó huy động vốn từ bên ngoài.
    • Không được phép sử dụng hóa đơn đỏ (GTGT) nếu doanh thu dưới mức quy định, việc này có thể gây khó khăn cho các đối tác là công ty.
  • Phù hợp với: Các quán ăn nhỏ, quán cơm bình dân, cà phê có phục vụ đồ ăn nhẹ, bún phở…

Đăng ký kinh doanh nhà hàng dưới dạng doanh nghiệp (Công ty) có những lợi ích gì?

Đăng ký kinh doanh nhà hàng dưới dạng doanh nghiệp (thường là Công ty TNHH hoặc Công ty Cổ phần) phù hợp với các nhà hàng có quy mô lớn hơn, chuỗi nhà hàng, hoặc những ai có ý định phát triển lâu dài và gọi vốn đầu tư.

  • Ưu điểm:
    • Có tư cách pháp nhân, chủ sở hữu chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi vốn góp.
    • Dễ dàng xây dựng thương hiệu, mở rộng quy mô và kêu gọi đầu tư.
    • Có thể phát hành hóa đơn giá trị gia tăng (VAT).
    • Dễ dàng tiếp cận các nguồn vốn vay từ ngân hàng, tổ chức tài chính.
    • Cơ cấu quản lý chuyên nghiệp hơn.
  • Nhược điểm:
    • Thủ tục đăng ký kinh doanh nhà hàng phức tạp hơn hộ kinh doanh.
    • Chi phí thành lập và vận hành (kế toán, báo cáo thuế) cao hơn.
    • Yêu cầu tuân thủ nhiều quy định pháp luật về kế toán, thuế, lao động.
  • Phù hợp với: Các nhà hàng sang trọng, chuỗi nhà hàng, nhà hàng có vốn đầu tư lớn, hoặc nhà hàng muốn mở rộng và nhượng quyền trong tương lai.

Lựa chọn đúng mô hình là yếu tố then chốt giúp quá trình đăng ký kinh doanh nhà hàng diễn ra suôn sẻ và tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của cơ sở.

Hồ sơ đăng ký kinh doanh nhà hàng cần những giấy tờ gì?

Việc chuẩn bị đầy đủ và chính xác hồ sơ đăng ký kinh doanh nhà hàng là bước vô cùng quan trọng để quá trình xin cấp phép diễn ra thuận lợi. Tùy thuộc vào mô hình bạn chọn (hộ kinh doanh hay doanh nghiệp), các loại giấy tờ sẽ có sự khác biệt.

Hồ sơ đăng ký kinh doanh nhà hàng đối với hộ kinh doanh cá thể:

Nếu bạn quyết định đăng ký kinh doanh nhà hàng dưới hình thức hộ kinh doanh cá thể, bạn cần chuẩn bị các giấy tờ sau:

  • Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh: Mẫu có sẵn theo quy định, ghi rõ tên hộ kinh doanh, địa chỉ, ngành nghề kinh doanh (ví dụ: kinh doanh nhà hàng, dịch vụ ăn uống), số vốn, thông tin chủ hộ kinh doanh và các thành viên góp vốn (nếu có).
  • Bản sao công chứng (hoặc chứng thực):
    • Căn cước công dân/Chứng minh nhân dân/Hộ chiếu của chủ hộ kinh doanh.
    • Căn cước công dân/Chứng minh nhân dân/Hộ chiếu của các cá nhân góp vốn thành lập hộ kinh doanh (nếu có).
  • Hợp đồng thuê địa điểm kinh doanh hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất: Nếu địa điểm kinh doanh không thuộc sở hữu của chủ hộ. Đây là một phần quan trọng để chứng minh địa điểm hợp pháp cho việc đăng ký kinh doanh nhà hàng.

Hồ sơ đăng ký kinh doanh nhà hàng đối với doanh nghiệp (Công ty TNHH, Công ty Cổ phần):

Để đăng ký kinh doanh nhà hàng dưới dạng doanh nghiệp, bạn sẽ cần chuẩn bị một bộ hồ sơ chi tiết hơn:

  • Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp: Theo mẫu chuẩn của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, bao gồm thông tin về tên công ty, địa chỉ trụ sở, vốn điều lệ, thông tin về người đại diện pháp luật, ngành nghề kinh doanh (mã ngành kinh doanh nhà hàng, dịch vụ ăn uống).
  • Điều lệ công ty: Quy định rõ ràng về cơ cấu tổ chức, quyền và nghĩa vụ của các thành viên/cổ đông, vốn điều lệ, phân chia lợi nhuận, giải quyết tranh chấp…
  • Danh sách thành viên/cổ đông sáng lập:
    • Đối với Công ty TNHH hai thành viên trở lên/Công ty Cổ phần: Ghi rõ họ tên, địa chỉ, quốc tịch, số giấy tờ tùy thân, tỷ lệ vốn góp của từng thành viên/cổ đông.
  • Bản sao công chứng (hoặc chứng thực):
    • Căn cước công dân/Chứng minh nhân dân/Hộ chiếu của các thành viên góp vốn (đối với Công ty TNHH).
    • Căn cước công dân/Chứng minh nhân dân/Hộ chiếu của các cổ đông sáng lập (đối với Công ty Cổ phần).
    • Căn cước công dân/Chứng minh nhân dân/Hộ chiếu của người đại diện theo pháp luật của công ty.
    • Quyết định thành lập, Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp đối với tổ chức là thành viên/cổ đông.
  • Văn bản ủy quyền (nếu có): Nếu người nộp hồ sơ không phải là người đại diện pháp luật.
  • Hợp đồng thuê văn phòng/địa điểm kinh doanh hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất: Tương tự như hộ kinh doanh, đây là căn cứ chứng minh địa điểm để đăng ký kinh doanh nhà hàng là hợp pháp.

Việc chuẩn bị kỹ lưỡng các giấy tờ này sẽ giúp đẩy nhanh quá trình đăng ký kinh doanh nhà hàng và tránh những sai sót không đáng có.

Quy trình đăng ký kinh doanh nhà hàng diễn ra như thế nào?

Quy trình đăng ký kinh doanh nhà hàng bao gồm nhiều bước tuần tự, từ khâu chuẩn bị đến khi nhận được giấy phép hoạt động chính thức. Dưới đây là các bước cơ bản mà bạn cần thực hiện để hoàn tất việc đăng ký kinh doanh nhà hàng một cách hiệu quả.

1. Chuẩn bị thông tin và hồ sơ cần thiết để đăng ký kinh doanh nhà hàng

Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Bạn cần:

  • Xác định mô hình kinh doanh: Hộ kinh doanh hay doanh nghiệp (Công ty TNHH, Công ty Cổ phần). Lựa chọn này sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ thủ tục đăng ký kinh doanh nhà hàng.
  • Lựa chọn tên nhà hàng: Đảm bảo tên không trùng hoặc gây nhầm lẫn với các tên đã đăng ký.
  • Xác định địa chỉ kinh doanh: Cần có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng địa điểm (hợp đồng thuê, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất). Địa chỉ này cần rõ ràng và hợp pháp để phục vụ cho việc đăng ký kinh doanh nhà hàng.
  • Xác định ngành nghề kinh doanh: Mã ngành kinh doanh nhà hàng, dịch vụ ăn uống (ví dụ: mã 5610 – Dịch vụ nhà hàng và ăn uống lưu động).
  • Xác định vốn điều lệ (đối với doanh nghiệp) hoặc vốn kinh doanh (đối với hộ kinh doanh): Phù hợp với quy mô và định hướng.
  • Chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ trong bộ hồ sơ như đã nêu ở phần trước.

2. Nộp hồ sơ đăng ký kinh doanh nhà hàng tại cơ quan có thẩm quyền

Sau khi đã có bộ hồ sơ hoàn chỉnh, bạn sẽ tiến hành nộp tại cơ quan đăng ký:

  • Đối với Hộ kinh doanh: Nộp hồ sơ tại Phòng Tài chính – Kế hoạch thuộc Ủy ban nhân dân cấp Quận/Huyện nơi đặt địa điểm kinh doanh.
  • Đối với Doanh nghiệp: Nộp hồ sơ tại Phòng Đăng ký kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh/thành phố nơi đặt trụ sở chính của công ty.
    • Bạn có thể nộp trực tiếp hoặc nộp trực tuyến qua Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp. Nộp trực tuyến thường nhanh hơn và tiện lợi hơn cho việc đăng ký kinh doanh nhà hàng.

3. Nhận kết quả và các giấy phép cần thiết sau khi đăng ký kinh doanh nhà hàng

  • Thời gian xử lý: Thông thường, trong vòng 3-5 ngày làm việc kể từ ngày nộp hồ sơ hợp lệ.
  • Nếu hồ sơ hợp lệ: Bạn sẽ nhận được Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh hoặc Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Đây là bằng chứng pháp lý đầu tiên cho việc đăng ký kinh doanh nhà hàng của bạn.
  • Nếu hồ sơ cần bổ sung: Cơ quan đăng ký sẽ thông báo bằng văn bản nêu rõ lý do và yêu cầu bổ sung, sửa đổi. Bạn cần thực hiện và nộp lại.

Sau khi có Giấy chứng nhận đăng ký, doanh nghiệp cần thực hiện thêm các bước như khắc dấu, công bố mẫu dấu (đối với doanh nghiệp), mở tài khoản ngân hàng, mua chữ ký số, đăng ký kê khai thuế ban đầu. Đối với hộ kinh doanh, quy trình đơn giản hơn nhưng cũng cần liên hệ cơ quan thuế địa phương để kê khai thuế. Đây là các bước hậu đăng ký kinh doanh nhà hàng nhưng rất quan trọng.

Cần xin thêm những loại giấy phép con nào sau khi đăng ký kinh doanh nhà hàng?

Việc đăng ký kinh doanh nhà hàng chỉ là bước khởi đầu. Để nhà hàng có thể chính thức hoạt động, bạn bắt buộc phải xin thêm các loại giấy phép con chuyên ngành, đặc biệt là trong lĩnh vực thực phẩm và dịch vụ ăn uống.

1. Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm

Đây là loại giấy phép quan trọng hàng đầu và bắt buộc đối với tất cả các cơ sở kinh doanh ăn uống.

  • Cơ quan cấp phép: Ban Quản lý An toàn thực phẩm (đối với TP.HCM), Sở Y tế hoặc Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm cấp tỉnh/thành phố.
  • Điều kiện để cấp:
    • Có địa điểm và cơ sở vật chất đáp ứng các quy định về vệ sinh, khoảng cách an toàn.
    • Thiết bị, dụng cụ chế biến thực phẩm đảm bảo vệ sinh.
    • Nguồn gốc nguyên liệu thực phẩm rõ ràng, an toàn.
    • Người trực tiếp sản xuất, kinh doanh thực phẩm phải được khám sức khỏe định kỳ và tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm.
    • Có hệ thống kiểm soát chất lượng thực phẩm.
  • Hồ sơ: Đơn đề nghị, bản sao giấy phép đăng ký kinh doanh nhà hàng, bản thuyết minh về cơ sở vật chất, trang thiết bị, quy trình sản xuất, giấy khám sức khỏe, giấy chứng nhận tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm của chủ và nhân viên.
  • Lưu ý: Việc không có giấy phép vệ sinh an toàn thực phẩm có thể dẫn đến phạt nặng và đình chỉ hoạt động.

2. Giấy phép phòng cháy chữa cháy (PCCC)

An toàn PCCC là yếu tố không thể thiếu để đảm bảo an toàn cho khách hàng, nhân viên và tài sản.

  • Cơ quan cấp phép: Phòng Cảnh sát PCCC và Cứu nạn, Cứu hộ (thuộc Công an tỉnh/thành phố).
  • Điều kiện để cấp:
    • Hệ thống PCCC được lắp đặt đầy đủ (bình chữa cháy, hệ thống báo cháy, chữa cháy tự động…).
    • Lối thoát hiểm rõ ràng, thông thoáng.
    • Tuân thủ các quy định về khoảng cách an toàn PCCC, vật liệu xây dựng chống cháy.
    • Nhân viên được tập huấn PCCC.
  • Hồ sơ: Đơn đề nghị, bản sao giấy phép đăng ký kinh doanh nhà hàng, bản vẽ thiết kế PCCC, biên bản nghiệm thu hệ thống PCCC, giấy chứng nhận thẩm duyệt PCCC.
  • Lưu ý: Tùy quy mô và diện tích mà yêu cầu về PCCC có thể khác nhau. Một số nhà hàng nhỏ có thể chỉ cần biên bản kiểm tra an toàn PCCC thay vì giấy phép thẩm duyệt.

3. Giấy phép kinh doanh rượu, bia (nếu có bán)

Nếu nhà hàng của bạn có ý định kinh doanh rượu, bia (bao gồm cả bán lẻ hoặc bán để uống tại chỗ), bạn sẽ cần xin thêm giấy phép này.

  • Cơ quan cấp phép: Phòng Kinh tế (đối với quận/huyện) hoặc Sở Công Thương (đối với cấp tỉnh/thành phố).
  • Điều kiện: Đáp ứng các quy định về điều kiện kinh doanh rượu, bia, không vi phạm các quy định về vị trí kinh doanh.
  • Hồ sơ: Đơn đề nghị, bản sao giấy phép đăng ký kinh doanh nhà hàng, các giấy tờ chứng minh địa điểm kinh doanh, giấy tờ về nguồn gốc rượu, bia (nếu yêu cầu).

4. Các giấy phép khác (tùy theo mô hình và dịch vụ)

  • Giấy phép kinh doanh karaoke/vũ trường: Nếu nhà hàng của bạn có kết hợp các dịch vụ này.
  • Giấy phép sử dụng vỉa hè: Nếu bạn có ý định đặt bàn ghế kinh doanh trên vỉa hè (cần xin phép UBND phường/xã).
  • Giấy phép môi trường: Đối với các nhà hàng có quy mô lớn hoặc có phát sinh chất thải đặc thù.
  • Đăng ký nhãn hiệu, logo: Để bảo vệ thương hiệu nhà hàng của bạn.

Việc hoàn tất các giấy phép con này là vô cùng quan trọng để đảm bảo nhà hàng hoạt động đúng pháp luật và bền vững. Đừng bỏ qua bất kỳ bước nào trong quá trình đăng ký kinh doanh nhà hàng và các giấy phép liên quan.

Chi phí đăng ký kinh doanh nhà hàng là bao nhiêu?

Chi phí đăng ký kinh doanh nhà hàng là một trong những yếu tố quan trọng mà chủ đầu tư cần tìm hiểu kỹ lưỡng trước khi bắt tay vào thực hiện. Tổng chi phí sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mô hình kinh doanh, quy mô, địa điểm và các loại giấy phép con cần thiết. Dưới đây là các khoản chi phí chính bạn có thể dự trù.

1. Chi phí cho việc đăng ký kinh doanh nhà hàng ban đầu

  • Lệ phí nộp hồ sơ:
    • Hộ kinh doanh cá thể: Khoảng 100.000 VNĐ (lệ phí cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh).
    • Doanh nghiệp: Khoảng 50.000 VNĐ (lệ phí cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp).
  • Phí công bố nội dung đăng ký doanh nghiệp (đối với doanh nghiệp): Khoảng 100.000 VNĐ.
  • Phí khắc dấu và công bố mẫu dấu (đối với doanh nghiệp): Khoảng 300.000 – 500.000 VNĐ tùy loại dấu và nhà cung cấp.
  • Phí dịch vụ (nếu thuê): Nếu bạn sử dụng dịch vụ đăng ký kinh doanh nhà hàng từ các công ty tư vấn, chi phí có thể dao động từ 1.000.000 – 3.000.000 VNĐ tùy mức độ phức tạp và dịch vụ đi kèm.
  • Chi phí mua chữ ký số (đối với doanh nghiệp): Khoảng 1.500.000 – 3.000.000 VNĐ/năm tùy gói thời hạn.
  • Chi phí mở tài khoản ngân hàng: Thông thường miễn phí hoặc có phí duy trì hàng tháng rất nhỏ.

Tổng chi phí ban đầu cho việc đăng ký kinh doanh nhà hàng (chưa bao gồm giấy phép con) có thể dao động từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng.

2. Chi phí xin các giấy phép con để kinh doanh nhà hàng

Đây là phần chi phí có thể biến động lớn nhất.

  • Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm:
    • Phí thẩm định: Khoảng 1.000.000 – 2.000.000 VNĐ (tùy địa phương và quy mô).
    • Chi phí khám sức khỏe cho nhân viên: Khoảng 100.000 – 200.000 VNĐ/người.
    • Chi phí tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm: Khoảng 100.000 – 200.000 VNĐ/người.
    • Chi phí dịch vụ (nếu thuê): 3.000.000 – 7.000.000 VNĐ.
  • Giấy phép phòng cháy chữa cháy (PCCC):
    • Chi phí thẩm duyệt, nghiệm thu PCCC: Phụ thuộc vào quy mô, diện tích và mức độ phức tạp của hệ thống, có thể từ vài triệu đến vài chục triệu đồng.
    • Chi phí trang bị thiết bị PCCC: Bình chữa cháy, hệ thống báo cháy, đèn thoát hiểm… cũng là một khoản đầu tư đáng kể.
    • Chi phí dịch vụ (nếu thuê): Khoảng 5.000.000 – 15.000.000 VNĐ tùy gói.
  • Giấy phép kinh doanh rượu, bia:
    • Lệ phí cấp phép: Vài trăm nghìn đến vài triệu đồng (tùy loại giấy phép và địa phương).
    • Chi phí dịch vụ (nếu thuê): Khoảng 2.000.000 – 5.000.000 VNĐ.
  • Các chi phí khác:
    • Thuê mặt bằng: Đây là khoản chi lớn nhất, dao động tùy vị trí và diện tích.
    • Thiết kế, xây dựng, sửa chữa, trang trí nhà hàng.
    • Mua sắm trang thiết bị bếp, bàn ghế, đồ dùng.
    • Phí cấp phép sử dụng vỉa hè (nếu có).
    • Phí đăng ký nhãn hiệu, logo.

Để có cái nhìn chính xác nhất về chi phí đăng ký kinh doanh nhà hàng, bạn nên lập một bảng dự trù chi tiết và tham khảo ý kiến từ các chuyên gia hoặc công ty dịch vụ đăng ký kinh doanh.

Thời gian đăng ký kinh doanh nhà hàng mất bao lâu?

Thời gian đăng ký kinh doanh nhà hàng là một yếu tố quan trọng giúp bạn lên kế hoạch khai trương một cách chính xác. Quá trình này không chỉ bao gồm việc xin Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh mà còn cả việc hoàn thiện các giấy phép con.

1. Thời gian cho việc đăng ký kinh doanh nhà hàng ban đầu

  • Đối với Hộ kinh doanh cá thể:
    • Thời gian xử lý hồ sơ tại Phòng Tài chính – Kế hoạch: Khoảng 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ.
    • Nếu hồ sơ cần bổ sung, thời gian sẽ kéo dài hơn.
  • Đối với Doanh nghiệp (Công ty TNHH, Công ty Cổ phần):
    • Thời gian xử lý hồ sơ tại Phòng Đăng ký kinh doanh, Sở Kế hoạch và Đầu tư: Khoảng 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ.
    • Thời gian công bố thông tin doanh nghiệp trên Cổng thông tin quốc gia: Thêm 30 ngày (nhưng doanh nghiệp có thể hoạt động ngay sau khi có Giấy chứng nhận).
    • Sau khi có giấy phép, cần thêm 1-2 ngày để khắc dấu và công bố mẫu dấu.

Như vậy, để có được Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh (dù là hộ kinh doanh hay doanh nghiệp) sẽ mất khoảng 3-5 ngày làm việc nếu hồ sơ chuẩn bị đầy đủ và hợp lệ.

2. Thời gian xin các giấy phép con để kinh doanh nhà hàng

Đây là phần tốn thời gian hơn và thường diễn ra song song hoặc sau khi có giấy phép đăng ký kinh doanh nhà hàng chính.

  • Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm:
    • Thời gian thẩm định và cấp phép: Khoảng 15-30 ngày làm việc kể từ ngày nộp hồ sơ đầy đủ và hợp lệ.
    • Tuy nhiên, quá trình chuẩn bị hồ sơ (khám sức khỏe, tập huấn, cải tạo cơ sở vật chất) có thể mất thêm từ 1-2 tuần hoặc hơn.
  • Giấy phép phòng cháy chữa cháy (PCCC):
    • Đối với thẩm duyệt thiết kế PCCC: Khoảng 10-15 ngày làm việc.
    • Đối với nghiệm thu PCCC: Khoảng 7 ngày làm việc.
    • Đối với biên bản kiểm tra an toàn PCCC (áp dụng cho cơ sở nhỏ): Khoảng 5-7 ngày làm việc.
    • Toàn bộ quá trình từ chuẩn bị hồ sơ, thiết kế, lắp đặt và nghiệm thu có thể kéo dài từ 1-2 tháng hoặc hơn, tùy độ phức tạp của công trình.
  • Giấy phép kinh doanh rượu, bia (nếu có):
    • Thời gian cấp phép: Khoảng 10-15 ngày làm việc kể từ ngày nộp hồ sơ hợp lệ.

Tổng thể, để hoàn tất tất cả các thủ tục từ A đến Z để có thể chính thức kinh doanh nhà hàng, bạn nên dự trù khoảng 1.5 đến 3 tháng. Quá trình này có thể nhanh hơn nếu bạn chuẩn bị rất tốt hoặc chậm hơn nếu có sai sót trong hồ sơ hoặc cần cải tạo nhiều. Việc sử dụng dịch vụ tư vấn đăng ký kinh doanh chuyên nghiệp có thể giúp bạn rút ngắn đáng kể thời gian đăng ký kinh doanh nhà hàng.

Những lưu ý quan trọng khi đăng ký kinh doanh nhà hàng là gì?

Để quá trình đăng ký kinh doanh nhà hàng diễn ra suôn sẻ và tránh những rắc rối pháp lý sau này, bạn cần đặc biệt lưu ý một số điểm quan trọng sau.

1. Lựa chọn địa điểm và tên nhà hàng phù hợp

  • Địa điểm:
    • Kiểm tra quy hoạch địa phương: Đảm bảo địa điểm không nằm trong diện quy hoạch bị thu hồi hoặc cấm kinh doanh.
    • Hợp đồng thuê mặt bằng: Phải có đầy đủ và hợp pháp, thể hiện rõ các thông tin về bên cho thuê, bên thuê, thời hạn, giá thuê và các điều khoản khác. Đây là căn cứ quan trọng khi đăng ký kinh doanh nhà hàng.
    • Phù hợp với các quy định PCCC, vệ sinh an toàn thực phẩm (thoáng mát, không gần khu vực ô nhiễm, có đủ nguồn nước, hệ thống thoát nước).
  • Tên nhà hàng:
    • Không trùng hoặc gây nhầm lẫn với các tên đã đăng ký. Bạn có thể tra cứu trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.
    • Phù hợp với thuần phong mỹ tục, không vi phạm pháp luật.
    • Nên đăng ký bảo hộ nhãn hiệu nếu muốn xây dựng thương hiệu lâu dài, tránh bị chiếm dụng.

2. Hiểu rõ về mã ngành kinh doanh nhà hàng

Khi đăng ký kinh doanh nhà hàng, bạn cần chọn đúng mã ngành kinh tế. Mã phổ biến nhất là 5610 – Dịch vụ nhà hàng và ăn uống lưu động. Ngoài ra, nếu có các dịch vụ khác đi kèm, bạn cần thêm các mã ngành tương ứng:

  • Bán đồ uống: 5630 – Dịch vụ đồ uống.
  • Dịch vụ ăn uống theo hợp đồng: 5621 – Cung cấp dịch vụ ăn uống theo hợp đồng.
  • Và các mã ngành khác liên quan nếu có bán thêm sản phẩm, dịch vụ.
    Việc chọn đúng mã ngành giúp bạn hoạt động đúng pháp luật và tránh các rắc rối về sau.

3. Chuẩn bị tài chính đầy đủ và dự trù phát sinh

  • Dự trù chi phí: Ngoài các khoản phí cố định cho việc đăng ký kinh doanh nhà hàng và các giấy phép con, hãy dự trù thêm chi phí cho các khoản phát sinh không mong muốn.
  • Vốn lưu động: Đảm bảo có đủ vốn lưu động để duy trì hoạt động trong những tháng đầu khi doanh thu chưa ổn định.
  • Chi phí tuân thủ: Bao gồm chi phí cho kiểm định chất lượng, đào tạo nhân viên, bảo trì hệ thống PCCC, vệ sinh định kỳ.

4. Nắm vững các quy định về thuế và lao động

  • Thuế: Sau khi đăng ký kinh doanh nhà hàng, bạn sẽ phải thực hiện nghĩa vụ thuế (thuế môn bài, thuế GTGT, thuế TNDN/thuế thu nhập cá nhân…). Hãy tìm hiểu kỹ hoặc thuê kế toán để đảm bảo tuân thủ.
  • Lao động: Tuân thủ Luật Lao động về hợp đồng lao động, tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho nhân viên.
  • An toàn lao động: Đảm bảo môi trường làm việc an toàn cho nhân viên, đặc biệt trong môi trường bếp núc.

5. Xem xét sử dụng dịch vụ hỗ trợ đăng ký kinh doanh

Nếu bạn không có nhiều kinh nghiệm hoặc thời gian, việc thuê một công ty chuyên cung cấp dịch vụ đăng ký kinh doanh nhà hàng có thể giúp bạn tiết kiệm thời gian, công sức và giảm thiểu rủi ro sai sót. Họ sẽ tư vấn, chuẩn bị hồ sơ và đại diện bạn làm việc với cơ quan nhà nước.

6. Xây dựng kế hoạch kinh doanh chi tiết

Dù các thủ tục pháp lý quan trọng, việc có một kế hoạch kinh doanh rõ ràng về sản phẩm, dịch vụ, thị trường mục tiêu, chiến lược marketing, quản lý nhân sự cũng là yếu tố then chốt cho sự thành công của nhà hàng.

Việc tuân thủ nghiêm ngặt các lưu ý trên sẽ giúp bạn có một khởi đầu vững chắc cho việc kinh doanh nhà hàng.


Bảng báo giá thiết kế logo cho nhà hàng, quán ăn, cửa hàng


FAQ – Các câu hỏi thường gặp khi đăng ký kinh doanh nhà hàng

Dưới đây là tổng hợp các câu hỏi thường gặp xoay quanh chủ đề đăng ký kinh doanh nhà hàng, giúp bạn có cái nhìn rõ ràng và giải đáp những thắc mắc phổ biến.

Mục lục FAQ về đăng ký kinh doanh nhà hàng

  1. Có bắt buộc phải đăng ký kinh doanh nhà hàng không?
  2. Tôi có thể tự mình đăng ký kinh doanh nhà hàng được không?
  3. Đăng ký kinh doanh nhà hàng ở đâu?
  4. Khi nào thì nên chọn hộ kinh doanh, khi nào nên chọn công ty khi đăng ký kinh doanh nhà hàng?
  5. Có cần phải có bằng cấp về ẩm thực để đăng ký kinh doanh nhà hàng không?
  6. Nếu tôi chỉ bán đồ ăn online thì có cần phải đăng ký kinh doanh nhà hàng không?
  7. Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm có thời hạn bao lâu?
  8. Nếu tôi thuê mặt bằng để kinh doanh nhà hàng thì cần lưu ý gì trong hợp đồng thuê?
  9. Tôi muốn mở chuỗi nhà hàng thì nên đăng ký kinh doanh nhà hàng theo mô hình nào?
  10. Sau khi đăng ký kinh doanh nhà hàng, tôi cần làm gì tiếp theo?

1. Có bắt buộc phải đăng ký kinh doanh nhà hàng không?

Trả lời: CÓ, việc đăng ký kinh doanh nhà hàng là bắt buộc theo quy định của pháp luật Việt Nam. Bất kỳ hoạt động kinh doanh nào, dù lớn hay nhỏ, đều phải được cấp phép để đảm bảo tính hợp pháp, tuân thủ các quy định về thuế, vệ sinh an toàn thực phẩm, phòng cháy chữa cháy và các quy định khác. Việc không đăng ký kinh doanh nhà hàng có thể dẫn đến bị xử phạt hành chính, đình chỉ hoạt động và ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của bạn.

2. Tôi có thể tự mình đăng ký kinh doanh nhà hàng được không?

Trả lời: HOÀN TOÀN CÓ THỂ. Bạn có thể tự mình chuẩn bị hồ sơ và nộp tại cơ quan đăng ký kinh doanh. Tuy nhiên, quá trình này đòi hỏi sự tìm hiểu kỹ lưỡng về các quy định pháp luật, chuẩn bị hồ sơ chính xác và theo dõi tiến độ. Nếu bạn không có nhiều thời gian hoặc kinh nghiệm, việc sử dụng dịch vụ đăng ký kinh doanh nhà hàng chuyên nghiệp có thể giúp tiết kiệm thời gian và tránh sai sót.

3. Đăng ký kinh doanh nhà hàng ở đâu?

Trả lời:

  • Đối với Hộ kinh doanh cá thể: Nộp hồ sơ tại Phòng Tài chính – Kế hoạch thuộc Ủy ban nhân dân cấp Quận/Huyện nơi nhà hàng đặt địa điểm kinh doanh.
  • Đối với Doanh nghiệp (Công ty TNHH, Công ty Cổ phần): Nộp hồ sơ tại Phòng Đăng ký kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh/thành phố nơi công ty đặt trụ sở chính. Bạn cũng có thể nộp trực tuyến qua Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.

4. Khi nào thì nên chọn hộ kinh doanh, khi nào nên chọn công ty khi đăng ký kinh doanh nhà hàng?

Trả lời:

  • Hộ kinh doanh: Phù hợp với nhà hàng quy mô nhỏ, vốn ít, kinh doanh gia đình, không có ý định mở rộng lớn. Ưu điểm là thủ tục đơn giản, chi phí thấp.
  • Công ty (Doanh nghiệp): Phù hợp với nhà hàng quy mô lớn, có ý định mở chuỗi, gọi vốn đầu tư, cần tư cách pháp nhân và chịu trách nhiệm hữu hạn. Mặc dù thủ tục đăng ký kinh doanh nhà hàng phức tạp hơn, nhưng mang lại nhiều lợi ích về lâu dài.

5. Có cần phải có bằng cấp về ẩm thực để đăng ký kinh doanh nhà hàng không?

Trả lời: KHÔNG bắt buộc chủ sở hữu phải có bằng cấp về ẩm thực để đăng ký kinh doanh nhà hàng. Tuy nhiên, bạn cần đảm bảo rằng nhân viên trực tiếp chế biến, phục vụ phải có kiến thức về an toàn vệ sinh thực phẩm và được khám sức khỏe định kỳ. Kinh nghiệm và hiểu biết về ẩm thực sẽ là lợi thế lớn trong việc điều hành và phát triển nhà hàng.

6. Nếu tôi chỉ bán đồ ăn online thì có cần phải đăng ký kinh doanh nhà hàng không?

Trả lời: CÓ. Dù bạn chỉ bán đồ ăn online qua các ứng dụng giao hàng hay website riêng, bạn vẫn phải thực hiện đăng ký kinh doanh nhà hàng (hoặc hộ kinh doanh cá thể) và xin giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm. Hoạt động kinh doanh ăn uống, dù dưới hình thức nào, cũng phải tuân thủ các quy định pháp luật về an toàn thực phẩm và thuế.

7. Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm có thời hạn bao lâu?

Trả lời: Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm có thời hạn 03 năm kể từ ngày cấp. Sau khi hết thời hạn, bạn cần làm thủ tục xin cấp lại.

8. Nếu tôi thuê mặt bằng để kinh doanh nhà hàng thì cần lưu ý gì trong hợp đồng thuê?

Trả lời: Bạn cần lưu ý:

  • Thời hạn thuê: Đảm bảo đủ dài để khấu hao đầu tư và ổn định kinh doanh.
  • Giá thuê và điều khoản tăng giá: Rõ ràng, minh bạch.
  • Mục đích sử dụng: Phải được phép kinh doanh nhà hàng.
  • Điều khoản sửa chữa, cải tạo: Quyền hạn và trách nhiệm của hai bên.
  • Điều khoản chấm dứt hợp đồng: Các trường hợp và bồi thường.
  • Giấy tờ pháp lý: Yêu cầu bản sao Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của chủ nhà.

9. Tôi muốn mở chuỗi nhà hàng thì nên đăng ký kinh doanh nhà hàng theo mô hình nào?

Trả lời: Để mở chuỗi nhà hàng, bạn NÊN đăng ký kinh doanh nhà hàng dưới dạng Công ty TNHH hoặc Công ty Cổ phần. Mô hình doanh nghiệp giúp bạn có tư cách pháp nhân, dễ dàng quản lý các chi nhánh, gọi vốn đầu tư, xây dựng thương hiệu và mở rộng quy mô một cách bài bản.

10. Sau khi đăng ký kinh doanh nhà hàng, tôi cần làm gì tiếp theo?

Trả lời: Sau khi có giấy phép đăng ký kinh doanh nhà hàng, bạn cần:

  • Khắc dấu và công bố mẫu dấu (đối với doanh nghiệp).
  • Mở tài khoản ngân hàng (đối với doanh nghiệp).
  • Đăng ký kê khai thuế ban đầu tại cơ quan thuế địa phương.
  • Mua chữ ký số (đối với doanh nghiệp để kê khai thuế điện tử).
  • Xin các giấy phép con bắt buộc như Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm, Giấy phép PCCC.
  • Tuyển dụng nhân sự và ký hợp đồng lao động.
  • Bắt đầu các hoạt động marketing, chuẩn bị khai trương.

Hướng dẫn đăng ký kinh doanh nhà hàng chi tiết từng bước

Để giúp bạn hình dung rõ ràng hơn về toàn bộ quá trình, dưới đây là hướng dẫn đăng ký kinh doanh nhà hàng từng bước chi tiết.

Mục lục Hướng dẫn đăng ký kinh doanh nhà hàng

  1. Bước 1: Lựa chọn mô hình và chuẩn bị thông tin cơ bản để đăng ký kinh doanh nhà hàng
  2. Bước 2: Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và chính xác cho việc đăng ký kinh doanh nhà hàng
  3. Bước 3: Nộp hồ sơ đăng ký kinh doanh nhà hàng tại cơ quan có thẩm quyền
  4. Bước 4: Nhận Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh và các bước hậu đăng ký
  5. Bước 5: Hoàn thiện các giấy phép con bắt buộc để kinh doanh nhà hàng
  6. Bước 6: Thực hiện nghĩa vụ thuế và các quy định khác

Bước 1: Lựa chọn mô hình và chuẩn bị thông tin cơ bản để đăng ký kinh doanh nhà hàng

  • 1.1. Xác định mô hình kinh doanh:
    • Hộ kinh doanh cá thể: Nếu quy mô nhỏ, ít vốn, kinh doanh gia đình. Ưu điểm: Đơn giản, nhanh chóng.
    • Công ty (Doanh nghiệp): Nếu quy mô lớn, có kế hoạch mở rộng, gọi vốn, cần tư cách pháp nhân. Ưu điểm: Chịu trách nhiệm hữu hạn, dễ phát triển thương hiệu.
  • 1.2. Đặt tên nhà hàng:
    • Chọn tên độc đáo, dễ nhớ, không trùng hoặc gây nhầm lẫn.
    • Đối với doanh nghiệp, cần tra cứu tên trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.
  • 1.3. Xác định địa chỉ kinh doanh:
    • Cần có địa chỉ rõ ràng, hợp pháp và giấy tờ chứng minh quyền sử dụng (Hợp đồng thuê, Giấy chứng nhận QSDĐ).
    • Đảm bảo địa điểm đáp ứng các điều kiện về PCCC, Vệ sinh ATTP.
  • 1.4. Lựa chọn ngành nghề kinh doanh:
    • Mã ngành chính: 5610 – Dịch vụ nhà hàng và ăn uống lưu động.
    • Thêm các mã ngành phụ nếu có dịch vụ khác (ví dụ: bán đồ uống – 5630).
  • 1.5. Xác định vốn kinh doanh/vốn điều lệ:
    • Tùy thuộc vào quy mô, không có mức tối thiểu bắt buộc cho hầu hết các loại hình nhà hàng.

Bước 2: Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và chính xác cho việc đăng ký kinh doanh nhà hàng

  • 2.1. Hồ sơ cho Hộ kinh doanh cá thể:
    • Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh (theo mẫu).
    • Bản sao công chứng CCCD/CMND/Hộ chiếu của chủ hộ và các thành viên góp vốn (nếu có).
    • Hợp đồng thuê mặt bằng/Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
  • 2.2. Hồ sơ cho Doanh nghiệp (Công ty):
    • Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp (theo mẫu).
    • Điều lệ công ty.
    • Danh sách thành viên/cổ đông sáng lập (nếu có).
    • Bản sao công chứng CCCD/CMND/Hộ chiếu của người đại diện pháp luật, thành viên/cổ đông.
    • Hợp đồng thuê mặt bằng/Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
    • Văn bản ủy quyền (nếu người nộp hồ sơ không phải người đại diện pháp luật).

Bước 3: Nộp hồ sơ đăng ký kinh doanh nhà hàng tại cơ quan có thẩm quyền

  • 3.1. Đối với Hộ kinh doanh:
    • Nộp trực tiếp tại Phòng Tài chính – Kế hoạch UBND cấp Quận/Huyện.
  • 3.2. Đối với Doanh nghiệp:
    • Nộp trực tiếp tại Phòng Đăng ký kinh doanh Sở Kế hoạch và Đầu tư Tỉnh/Thành phố.
    • Hoặc nộp trực tuyến qua Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.
  • 3.3. Thanh toán lệ phí: Khoảng 50.000 – 100.000 VNĐ tùy loại hình và địa phương.

Bước 4: Nhận Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh và các bước hậu đăng ký

  • 4.1. Nhận kết quả:
    • Trong khoảng 3 ngày làm việc (nếu hồ sơ hợp lệ), bạn sẽ nhận được Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh hoặc Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.
  • 4.2. Các bước sau khi có Giấy chứng nhận (đối với doanh nghiệp):
    • Khắc dấu pháp nhân và công bố mẫu dấu.
    • Mở tài khoản ngân hàng và thông báo số tài khoản cho cơ quan đăng ký kinh doanh.
    • Mua chữ ký số để kê khai thuế điện tử.
    • Đăng ký kê khai thuế ban đầu tại Chi cục Thuế quản lý trực tiếp.
    • Treo biển hiệu tại trụ sở/nhà hàng.
  • 4.3. Đối với hộ kinh doanh:
    • Liên hệ Chi cục Thuế cấp Quận/Huyện để kê khai và nộp thuế môn bài.
    • Treo biển hiệu.

Bước 5: Hoàn thiện các giấy phép con bắt buộc để kinh doanh nhà hàng

Đây là bước quan trọng nhất và thường mất nhiều thời gian nhất cho việc kinh doanh nhà hàng.

  • 5.1. Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm:
    • Chuẩn bị hồ sơ: Đơn đề nghị, bản sao Giấy phép đăng ký kinh doanh nhà hàng, bản thuyết minh về cơ sở vật chất, quy trình, giấy khám sức khỏe, tập huấn của nhân viên.
    • Nộp tại Ban Quản lý ATTP (TP.HCM) hoặc Chi cục ATVSTP/Sở Y tế.
    • Chờ thẩm định và cấp phép (thường 15-30 ngày làm việc).
  • 5.2. Giấy phép phòng cháy chữa cháy (PCCC):
    • Thiết kế hệ thống PCCC (nếu cần), nộp hồ sơ thẩm duyệt tại Phòng Cảnh sát PCCC.
    • Thi công, lắp đặt hệ thống.
    • Nghiệm thu PCCC (đối với cơ sở lớn) hoặc kiểm tra an toàn PCCC (đối với cơ sở nhỏ).
    • Thời gian từ 1-2 tháng hoặc hơn.
  • 5.3. Giấy phép kinh doanh rượu, bia (nếu có):
    • Chuẩn bị hồ sơ theo quy định.
    • Nộp tại Phòng Kinh tế (Quận/Huyện) hoặc Sở Công Thương (Tỉnh/Thành phố).
    • Thời gian khoảng 10-15 ngày làm việc.

Bước 6: Thực hiện nghĩa vụ thuế và các quy định khác

  • 6.1. Đóng thuế môn bài: Nộp hàng năm.
  • 6.2. Kê khai và nộp thuế: Theo quy định (thuế GTGT, TNDN/TNCN). Nên thuê dịch vụ kế toán để đảm bảo đúng luật.
  • 6.3. Đăng ký lao động, bảo hiểm: Ký hợp đồng lao động, đóng BHXH, BHYT cho nhân viên.
  • 6.4. Đảm bảo tuân thủ các quy định: Về môi trường, vệ sinh, an toàn lao động trong suốt quá trình kinh doanh nhà hàng.
  • 6.5. Đăng ký bảo hộ nhãn hiệu (nếu có nhu cầu) tại Cục Sở hữu trí tuệ.

Việc thực hiện đầy đủ các bước trên sẽ giúp nhà hàng của bạn hoạt động hợp pháp, ổn định và phát triển bền vững.


Nếu bạn cần hỗ trợ về đăng ký kinh doanh nhà hàng hoặc các dịch vụ liên quan, hãy tìm hiểu thêm về các dịch vụ chuyên nghiệp của chúng tôi: